CHUYỆN THỨ NHẤT Cách đây không lâu, shark Thái Vân Linh có phát ngôn rằng:
Các bạn trẻ đi làm không nên về trước 7 giờ tối, như vậy là quá sớm.
Đợt đó, mình thấy cư dân mạng chia làm hai phe. Một bên rần rần kêu là tư tưởng bóc lột. Bên kia (đa phần là giới chủ doanh nghiệp) thì dùng nó để khuyên bảo nhân viên, chắc cũng có một phần là muốn bóc lột.
CHUYỆN THỨ HAI Cá nhân mình thì thấy chị Linh khuyên không hề có ý bóc lột mà rất chân thành với giới trẻ.
Một bộ phận giới trẻ, thậm chí cả phụ huynh của giới trẻ cho rằng "Lương trả bao nhiêu thì đi làm bấy nhiêu."
Mặc dù làm như vậy không có gì sai nhưng khi ta còn trẻ, não và sức khỏe còn cao, chưa có trách nhiệm gia đình thì, làm như vậy là vô tình phí thời gian mà ta có thể dùng để học hỏi, tăng kĩ năng để đạt được những đích đến cao hơn.
Vậy nên, việc làm nhiều giờ với "các bạn trẻ" không phải là vì công ty trả lương như vậy mà nên vì mình muốn giành thời gian để học hơn cả những gì được giao trong công việc.
CHUYỆN THỨ BA Rất nhiều bạn kêu với mình:
Em bận làm quá nên không có thời gian học GMAT/ GRE - test chuẩn để làm thạc sĩ ở Mỹ Em cũng cố học thêm code, thêm cách nói chuyện mà học trước quên sau vì công việc bận quá Em phải GAP YEAR thì mới có thời gian chuẩn bị hồ sơ thạc sĩ. Chứ cứ đi làm thế này thì không hơi đâu.
Mình cười cười. Thực ra nhìn tưởng là những vấn đề khác nhau nhưng vô cùng giống nhau. Các bạn luôn tách bạch việc HỌC và việc LÀM. Trong khi HỌC PHẢI ĐI ĐÔI VỚI HÀNH thì mới lâu dài và đỡ tốn thời gian.
CHUYỆN THỨ TƯ Mình xin sếp nghỉ có 1 tuần để ôn GMAT với 5 quyển sách của Manhattan. Hài là ở chỗ mình kiểu đọc sách 1 tiếng buổi sáng, làm một bài kiểm tra thử trong bộ 5 đề của trang Veritas mỗi ngày. Rồi đến trưa là buồn ngủ quá, đi ngủ luôn. Cuối tuần đó đi thi được top 1% thế giới về điểm.
Bạn nghĩ rằng mình chỉ luyện kĩ năng GMAT vào tuần đó? Không phải đâu:
Suốt những năm đi làm của mình. Cứ có dịp viết cái gì bằng tiếng Anh (dù là thư mời, hay nghiên cứu). Mình đều mở từ điển ra để viết văn hay nhất có thể.
Chỗ nào mình làm cũng có phòng truyền thông phụ trách truyền thông quốc tế, vốn mình chẳng cần phải viết kĩ như vậy vì họ sửa. Nhưng mình vẫn ép bản thân.
Đến trước khi thi GMAT, mình viết tốt đến mức ngồi trong nhóm 1 trong 3 người cuối cùng động đến các bản Đề xuất Xin vốn nước ngoài của công ty.
Lúc làm tư vấn cho sứ quán Đan Mạch một thời gian thì mình viết bài phát biểu đến mức, phòng truyền thông sứ quán toàn Tây không sửa được một chữ. Đại sứ sửa được một chữ "s"
Kỹ năng toán và suy nghĩ tổng hợp (Integrated Reasoning) thì sao?
Dạ thưa là văn phòng thương mại Hàn có nghiên cứu thị trường. Ban đầu là nghiên cứu bề nổi thôi. Mình được dạy là báo cáo 110 điểm thì 10 trang, 770 điểm thì 30 trang.
Kết quả là báo cáo 220 điểm mình cũng làm hơn 40 trang, với số liệu và mô hình thống kê có dự đoán cực kì rõ ràng.
Ngay sau báo cáo đó mình được gọi vào gặp sếp Tổng của văn phòng thương mại, chuyển sang làm nghiên cứu sâu cho văn phòng và được viết 2 bài báo thị trường theo chủ đề mà mình thích mỗi tháng (không cần phải theo yêu cầu do khách hay bộ đặt hàng)
Và yêu cầu là sâu, mình còn làm sâu nữa, gọi điện đến các bộ ban ngành để có bộ dữ liệu tổng hợp nhất, Cuối năm đó mình được hai giải báo cáo. 1 là bài nghiên cứu chuyên sâu xuất sắc nhất thế giới trong hơn 113 văn phòng KOTRA. Cái kia là bài báo thị trường nhiều doanh nghiệp Hàn đọc nhất thế giới.
Mình luôn là đứa đi làm sớm nhất văn phòng 7 giờ đã có mặt cũng gần như luôn là người muộn nhất, 8 giờ mới về nhà:
Văn hóa làm việc của Hàn Quốc tuy cũng yêu cầu ngồi muộn, nhưng mà tầm 6 rưỡi là các sếp về hết rồi, đâu cần phải vậy.
Thời gian mình ngồi thêm chủ yếu là mình mượn "yêu cầu công việc của văn phòng" để ôn lại và tăng cường những kĩ năng về phân tích số liệu, phát triển quan hệ, viết lách của bản thân mà thôi.
Các bạn cùng văn phòng mình làm đúng yêu cầu công việc và chỉ về muộn một chút thì cũng không ai làm gì các bạn ấy cả.
Còn mình thì sáu tháng một lần lương tăng gấp đôi, việc tăng gấp 4 vì kĩ năng lên quá nhanh.
CHUYỆN THỨ NĂM Thậm chí cả những kĩ năng không liên quan như "lập trình" cũng bị mình hồn nhiêu bê vào công việc nghiên cứu và gọi điện tổ chức sự kiện kết nối doanh nghiệp Hàn Việt. Mình tự học lập trình ở ngoài do lúc đại học và thực tập làm doanh nghiệp tài chính, nên có học một số kĩ năng lập trình cho tiện tay với nó cũng vui nữa:
Sang sứ quán Hàn tuy không có chỗ dùng nhưng mà mỗi lần xếp lịch cho công ty Hàn Quốc gặp từng đối tác Việt Nam (10 đến 15 công ty Hàn x 7 đến 10 công ty Việt x 2 ngày hội thảo) là như xếp thời khóa biểu luôn.
Cả văn phòng hơn chục côn người thường mất khoảng 2 đến 3 ngày chỉ để cân lịch xem có bị trùng, có tiện cho đối tác Việt Nam để đi trong cùng một ngày không
Chán chán mình ngồi lập trình 1 cái xếp lịch bằng Visual Basic để nó tự chạy cho mình. Tuy chương trình rất ngu nhưng mình mất có một giờ và một người thay vì mấy ngày.
Nhiều bạn học code xong lâu không dùng quên mất. Mình dùng luôn vào những thứ mà mình thấy tốn thời gian không được việc gì ở văn phòng nên nào có quên nổi.
CHUYỆN THỨ SÁU Bạn không lập trình cũng được. Có những thứ ngu si khác mà bạn luôn có thể quan sát để cải thiện:
Hầu hết mọi người trong công việc thì được giao dự án hay báo cáo nào là tất tả chạy theo nó theo một quy trình được các anh chị đi trước đề ra.
Có những quy trình mà dự án nào cũng phải làm, lặp đi lặp lại, rất tốn thời gian mà mọi người lại không quan sát để cải thiện nó.
Ví dụ, khi sứ quán Hàn có đoàn thương mại, thường thì chị trưởng phòng sẽ có thư mời chung để bác Đại diện trưởng kí, đóng dấu:
Sau đó thư này sẽ được email hoặc fax đi với danh sách công ty Hàn Quốc để các công ty Việt Nam đăng kí gặp.
Thương khi gửi email hoặc fax đi thì các bạn nhân viên sẽ highlight vàng hoặc gạch chân những doanh nghiệp Hàn mà các bạn ấy phụ trách để gửi cho Công ty mà có thể có nhu cầu ở Việt Nam.
Sau khi thư được gửi đi, thì mọi người sẽ phải gọi điện để thuyết phục các công ty Việt Nam đọc nó, gửi bản đăng kí. Thậm chí gửi bản đăng kí rồi, các bạn vẫn phải gọi lại để khẳng định và thuyết phục để chắc chắn rằng công ty Việt nam sẽ tham dự sự kiện.
Quy trình này nhiều khi kín giờ luôn, chẳng làm được việc gì khác như nghiên cứu hay xây dựng kĩ năng mới.
Mình tháng đầu chậm bằng 1 phần 10 người khác về vụ gọi điện nhưng mình sửa quy trình như sau:
Mình ngồi tra các công ty Việt Nam liên quan đến các công ty phụ trách trong đoàn trước.
Mình viết 4 thư cho 4 công ty Hàn mình phụ trách. Mỗi thư chỉ nói về lợi ích của công ty Việt Nam khi nhập và bán mặt hàng cụ thể này từ Hàn và mỗi mặt hàng phù hợp với mô hình kinh doanh ở Việt Nam của công ty đó ra sao.
Mình fax (thư mời chung của văn phòng được đính kèm). Fax xong chỉ gọi điện xem nhận được bản fax chưa.
Sau đó mấy ngày sau tự công ty gửi bản đăng kí hoặc gọi điện cho mình. Đến đoàn mình cũng không phải nghĩ nhiều, tự khách họ đến, mình rất ít khi phải gọi điện nhắc giờ tham dự
Cứ vậy, mình tự dưng tiết kiệm được một đống thời gian, ôm nguyên mảng nghiên cứu thị trường của Văn phòng và học thêm kĩ năng mới (như lập trình) nếu mình thấy cần và thích nữa.
Tất cả những việc trên mình làm ở sứ quán Hàn trong 1 năm mà theo mẹ mình là "tăng ca như Thủ tướng" với giọng rất mỉa mai.
KÌ THỰC MÌNH KHÔNG HIỂU TẠI SAO CÁC BẠN LẠI TÁCH BẠCH VIỆC HỌC VÀ VIỆC LÀM NHƯ VẬY? Mỗi công ty, không chỉ có sứ quán Hàn, mình đều làm trên mức yêu cầu khá nhiều và nó cho mình:
Thành tích để xin việc khác sịn hơn, hoặc nhết vào học bổng.
Kĩ năng mà hiếm người có được để chuyển đổi nghề nghiệp khi mình hứng lên thích thế.
Điểm test chuẩn tốt mà không phải ôn nhiều.
Rất nhiều bạn nói: "Công việc của em hơi thiếu sáng tạo. Em muốn làm việc gì đó sáng tạo hơn cơ."
Mình thì lại thấy sáng tạo hay không là ở các bạn chứ không ở công việc. Một công việc lặp đi lặp lại mà có chỗ lần nào bạn làm cũng vất vả khổ sở thì đó chính là chỗ bạn nên sáng tạo.
Mình nghĩ phần làm thêm giờ chăm chỉ trong công việc thực sự không phải là phần khó làm. Nhưng nhiều khi sự chăm chỉ của các bạn đặt vào "giải quyết chỗ ngu trong quy trình mà các bạn không sửa" chứ không vào "sáng tạo để sửa đổi quy trình ngu." Vậy nên nhiều khi nó mới không hiệu quả đó.
TRẺ LÀM NHIỀU THỰC SỰ CÓ LỢI VỀ SÁNG TẠO? Mình vẫn luôn tự hào là mình không ngừng sáng tạo trong công việc. Thế nhưng mình không còn bằng mình hồi 10 15 năm trước nữa:
Trẻ tư duy chưa bị cố định. Nhiều khi nghĩ được cách cải tiến quy trình đơn giản mà rất hiệu quả (Nếu bạn trẻ đó chịu khó quan sát). Già hơn rồi sẽ dễ tu duy lối mòn dù không có ý.
Trẻ mà chăm chỉ và quan sát thì học và tích lũy kĩ năng nhanh hơn để lúc già hơn khi nó thành kĩ năng rồi thì sức làm việc gấp 10 lần mà thời gian làm việc bằng một nửa. Nếu không học thêm kĩ năng mới nữa thì thời gian này có thể giành cho gia đình hoặc đi chơi.
Vậy nên trẻ thì làm nhiều giờ nhưng nhất định phải sáng tạo. Vì có thể thì những thứ tích lũy từ thành tích, tiền bạc, đến tư duy và kĩ năng mới nhiều.
VẬY CÒN VIỆC BILL GATES NÓI THÍCH NHỮNG NGƯỜI LƯỜI THÌ SAO? Câu nói đầy đủ là:
Tôi luôn chọn những người làm biếng cho những công việc khó khăn. Bởi vì họ luôn biết cách tìm ra những con đường dễ dàng nhất để thực hiện nó.
Trời, làm biếng ở đây có nghĩa không thích hoặc ngại làm những việc ngu si lập đi lặp lại nên sửa nó. Thực ra anh giai không có thích lười đâu, anh giai thích vừa chăm vừa sáng tạo kìa. Chứ còn các bạn làm đúng chỉ yêu cầu công việc thì ảnh không có thích đâu.
Còn với bản thân mình thì trước nay mình chưa bao giờ ủng hộ việc nghỉ hẳn học hoặc làm chỉ để chuẩn bị học bổng (Dù mình không ghét người làm như vậy). Cuộc đời tuy dài, một vài năm không sao nhưng mà mình thấy một năm mình làm được bao nhiêu thứ ở sứ quán Hàn đó.
Vậy nên chi phí cơ hội một năm thực sự quá lớn (vừa điểm, vừa thành tích, vừa sếp viết thư). Vậy tại sao không kết hợp nhiều mục tiêu cá nhân vào công việc mà cứ tách nó riêng ra cho tốn thời gian vậy?
P.S.1: Có bạn phàn nàn rất đúng nên mình bổ sung một chút nhé. Code là mình code nhiều ngày sau đó thay vì mất 2 3 ngày và rất nhiều nhiều người, mình mất 1 giờ để chạy chương trình xếp lịch thôi. Báo cáo dài không có nghĩa là báo cáo tốt nhưng mà nếu nó không tốt thì sếp Tổng mình sẽ không gọi mình vào và mình cũng sẽ không có giải về nghiên cứu sâu cũng như người đọc nhiều.
P.S.2: Cường độ cao như vậy có ảnh hưởng sức khỏe không. Có. Rất nhiều là đàng khác. Trước 27 mình làm những việc này không có vấn đề gì. Đến lúc đánh nhau với một đồng sáng lập, cộng với làm việc nhiều ngày, năm 2018 mình tăng xông và bị tai biến. Sau đó mình đi làm Tiến sĩ với mục đích cân bằng cuộc sống hơn. Và ngoài học tập làm việc, mình tập thể thao đều đặn hơn mỗi ngày.
P.S.3: Cường độ hiện tại của mình nhẹ nhàng hơn (sẽ khó tin vì mình làm Tiến sĩ). Thế nhưng từ khi có chồng, buổi tối và cuối tuần làm việc sẽ bị lườm nên cái gì cũng cố gắng xong trong tuần để còn giành thời gian cho bạn ấy. Thê nhưng mọi người cũng thấy đó, trước tuần bảo vệ luận án thì mình đi hội thảo. Bảo vệ xong cái là lên lịch chữa luận luôn. Bạn nào tham gia trực tiếp thì thấy rất rõ mình nói liền 4 giờ, các bạn đều mệt mình vẫn tiếp tục. Mình không khuyên bạn theo cách này vì sức khỏe mỗi người mỗi khác. Tuy nhiên qua luyện tập và tích lũy kĩ năng nhiều năm, mình làm một việc mà người khác làm 10 giờ trong 3 giờ thậm chí 1 giờ. Nên mình chỉ nói còn trẻ còn khỏe thì nên cố gắng thôi.
P.S.4: Thế giới thực sự không công bằng, khỏe hơn đúng là có lợi thế hơn. Nên giữ gìn sức khỏe nhé các bạn
P.S.5: Đổi ảnh chứ không mọi người nghĩ Jenny lúc nào cũng giống người đánh cá như trên Ava =)))

Comments